Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa II Nguyễn Bình – Khoa Ngoại Tổng hợp – Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hạ Long.
Gây mê là một phương pháp được sử dụng khá nhiều trong các ca phẫu thuật, khiến cho người bệnh không còn cảm giác đau đớn trong lúc thực hiện ca mổ.
1. Gây mê là gì?
Gây mê phẫu thuật nối mật ruột còn được gọi là một phương pháp vô cảm, được sử dụng với mục đích làm mất đi ý thức, những phản xạ và cảm giác một cách tạm thời bằng những loại thuốc gây mê tác động trực tiếp đến hệ thần kinh trung ương của người bệnh. Gây mê chủ yếu tác động trên não bộ và dẫn đến làm mất cảm giác cho toàn thân.
Các bác sĩ chuyên khoa có thể lựa chọn chích thuốc qua tĩnh mạch hoặc cho người bệnh ngửi các loại thuốc gây mê phù hợp qua đường thở. Sau khi được gây mê, người bệnh sẽ không còn biết gì và không cảm thấy bị đau khi tiến hành phẫu thuật nối mật – ruột.
Thuốc gây mê dựa theo đường đi vào cơ thể của người bệnh sẽ được chia thành 3 loại chính:
1.1 Gây mê bằng đường hô hấp của bệnh nhân
Thuốc gây mê được đưa vào cơ thể người bệnh qua đường hô hấp do bệnh nhân hít hơi thuốc mê và thuốc đi qua phế nang để đi vào trong máu, sau đó phát huy tác dụng hiệu quả.
1.2 Gây mê bằng những đường khác
Gây mê bẳng những đường khác như đường trực tràng, bắp thịt, hoặc, qua đường tĩnh mạch.
1.3 Gây mê phối hợp
- Sử dụng những loại thuốc gây mê khác nhau đi vào trong cơ thể người bệnh qua một đường hoặc nhiều đường khác nhau để gây mê (ví dụ như sử dụng propofol khởi mê qua đường tĩnh mạch của người bệnh sau đó thì duy trì quá trình mê bằng cách đưa thuốc mê isoflurane qua đường hô hấp của người bệnh).
- Kết hợp thuốc gây mê và thuốc giảm đau hoặc thuốc giãn cơ
- Thuốc gây mê kết hợp nhanh cùng thuốc gây tê vùng
Những giai đoạn chính của sự mê trước khi tiến hành phẫu thuật nối mật – ruột:
- Giảm đau: Lúc này bệnh nhân vẫn còn tỉnh nhưng cảm thấy buồn ngủ và đáp ứng được với kích thích giảm đau.
- Kích thích: Bệnh nhân dần rơi vào trạng thái mất ý thức, xuất hiện sự ức chế vỏ não dẫn đến người bệnh rơi vào trạng thái bị kích động, trở nên hung hăng, tiết nước bọt, hoặc nôn ói.
- Phẫu thuật: Bệnh nhân bị mất ý thức, giãn cơ vân cùng với mất phản xạ, ngừng cử động mắt và hô hấp bắt đầu đều, nông dần, mất phản xạ đóng mí mắt.
Ngừng sử dụng thuốc gây mê thì tác dụng ức chế của thuốc sẽ hết và các chức năng của cơ thể người bệnh sẽ bắt đầu hồi phục. Nhưng nếu tiếp tục đưa thêm thuốc vào cơ thể người bệnh thì có thể gây ra liệt hành tủy và dẫn đến tử vong.
2. Quá trình gây mê trong phẫu thuật nối mật – ruột
Phẫu thuật nối mật – ruột thường được chỉ định với các trường hợp mà sỏi mật có những chít hẹp cơ Oddi, hoặc chít hẹp đường mật. Ngoài ra, còn được thực hiện khi bệnh nhân bị chẩn đoán teo đường mật, khối u vùng tá tụy, sỏi mật kèm theo nang ống mật chủ xơ cứng đầu tụy, hoặc bị tổn thương đường mật trong khi mổ.
2.1 Chỉ định
Chỉ định tương đối cho những trường hợp phát hiện có nhiều sỏi trong gan, đã từng mổ mật lại nhiều lần vì sỏi sót hoặc sỏi tái phát, có nhiều bùn mật, và hẹp bóng Vater mức độ vừa…
2.2 Chống chỉ định
Chống chỉ định cho những bệnh nhân đang trong tình trạng nặng, có các bệnh lý liên quan đến cơ quan nối (ví dụ như tắc, viêm, hẹp, bị sẹo ở ruột), viêm tụy cấp, bệnh lý về tắc mật do giun…
Gây mê khi phẫu thuật nối mật ruột là bước đầu tiên, được thực hiện bởi bác sĩ, điều dưỡng viên thuộc chuyên khoa hồi sức cấp cứu, gây mê trong phẫu thuật còn được gọi là khởi mê gồm:
- Thuốc ngủ: Gồm thuốc mê tĩnh mạch (etomidate, propofol, thiopental, ketamin…), và thuốc mê loại bốc hơi (sevofluran…).
- Thuốc giảm đau như: fentanyl, sufentanil, morphin…
- Thuốc giãn cơ (chỉ dùng nếu cần thiết): succinylcholin, rocuronium, vecuronium…
- Điều kiện được đặt ống nội khí quản: người bệnh đã ngủ sâu, kiểm tra có đủ độ giãn cơ.
2.3 Đặt ông nội khí quản
Có hai kỹ thuật để đặt ống nội khí quản là: Đường miệng hoặc đường mũi.
- Đặt nội khí quản được kết hợp với thông khí trong khi gây mê toàn thân: Các phần cơ của cơ thể sẽ bị tê liệt trong suốt quá trình bệnh nhân được gây mê toàn thân. Vì vậy, máy thở được sử dụng nhằm cung cấp hô hấp thay cho phổi.
- Theo dõi chặt chẽ quá trình bệnh nhân được gây mê toàn thân: Bằng việc sử dụng các thiết bị điện tử cần thiết để theo dõi nhịp tim, số lần thở của bệnh nhân, lượng oxy trong máu và ECG.
- Thức tỉnh sau khi kết thúc gây mê toàn thân: Phụ thuộc vào loại phẫu thuật mà họ thực hiện cũng như cách mà họ thở sẽ như thế nào. Mục tiêu chính sau khi gây mê toàn thân là bệnh nhân có thể được rút ống nội khí quản càng sớm càng tốt sau khi kết thúc phẫu thuật.
2.4 An toàn sau khi kết thúc gây mê toàn thân trong phẫu thuật nối mật ruột
- Trong những ngày đầu tiên sau khi phẫu thuật đã kết thúc, người bệnh nên dành phần lớn thời gian của mình để nghỉ ngơi yên tĩnh, cùng với ngủ trưa kết hợp cùng việc thực hiện những hoạt động thư giãn.
- Những khuyến cáo bao gồm: Không nên vận hành các loại máy móc hạng nặng, không lái xe ô tô. Chú ý bệnh nhân tuyệt đối không được uống rượu hay sử dụng thuốc an thần mà không tuân theo chỉ định của các bác sĩ phẫu thuật.
Bác sĩ Nguyễn Bình đã có hơn 20 năm kinh trong lĩnh vực gây mê- hồi sức trong phẫu thuật lồng ngực, gây mê hồi sức bệnh nhân cao tuổi… Hiện là Bác sĩ Khoa Ngoại tổng hợp, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hạ Long.
Mọi thắc mắc cần được bác sĩ chuyên khoa giải đáp cũng như quý khách hàng có nhu cầu khám và điều trị tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec, Quý khách có thể liên hệ Hệ thống Y tế Vinmec trên toàn quốc hoặc đăng ký trực tuyến TẠI ĐÂY.
Nguồn tham khảo: Vinmec
